یکی از رشته های نو و جذاب حوزه فنی و مهندسی، رشته مهندسی پزشکی است که در راستای حل مشکلات حوزه پزشکی با ارائه راهکارهای مهندسی تلاش میکند.
این رشته با داشتن گرایشهای بیوالکتریک، بیومتریال، بیومکانیک، مهندسی بافت، مهندسی ورزش و توانبخشی در حوزه های مختلف علوم پزشکی وارد شده و با ارائه و تحلیل مدل های ریاضی از مسائل بیولوژیکی، ساخت تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری و ارائه راه حل های مهندسی برای تشخیص و درمان بیماری ها و ناهنجاری های جسمی و روانی به پزشکان کمک می کند.
در ایران، برنامه ریزی آموزشی برای رشته مهندسی پزشکی از سال 1359 در ستاد انقلاب فرهنگی و در گروه برنامه ریزی پزشکی، با هدف تربیت متخصصین تعمیر و نگهداری لوازم پزشکی، آغاز شد. ولی امروزه شاهد پذیرش دانشجویان در دانشگاه های مختلف سراسر کشور برای تمامی گرایش های مهندسی پزشکی، به منظور تامین کادر متخصص و تقویت بنیه تحقیقاتی در زمینه مهندسی پزشکی، می باشیم.
کارشناسی
دانشگاه های مختلف سراسر کشور به صورت باآزمون و بدون آزمون برای دوره کارشناسی مهندسی پزشکی، بدون گرایش دانشجو می پذیرند، این درحالی است که تا مهر 1395 در چهار گرایش بیوالکتریک، بیومکانیک، بیومتریال و بالینی دانشجو می پذیرفتند.
در این دوره، از دانشجوی مهندسی پزشکی انتظار می رود با فراگیری علوم پایه مهندسی (برق، الکترونیک، مکانیک، مواد و …) و یادگیری نرم افزار های تخصصی، بتواند عملکرد ارگان های بدن را توجیه کند، و همچنین با شناخت محیط بیمارستان و تجهیزات پزشکی در واحد کارآموزی، چگونگی طراحی و ساخت تجهیزات را تحلیل کرده و به جهت ورود به بازار کار، جایگاه های شغلی تخصصی را شناسایی کند.
دانش آموخته کارشناسی مهندسی پزشکی (مهندس پزشک) در صورتی که پسر بوده و مشمول خدمت سربازی باشد، می تواند دوران خدمت سربازی را بجای محیط نظامی، بصورت تخصصی و در مراکز درمانی (بیمارستان های دولتی) یا شرکت های دانش بنیان به صورت امریه سربازی سپری کند. مهندس پزشک می تواند در بازار کار، مسئول فنی تجهیزات پزشکی، کارشناس تجهیزات پزشکی بیمارستان، کارشناس اداره تجهیزات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی، تولیدکننده، واردکننده و یا توزیع کننده تجهیزات پزشکی باشد ، که برای امر تولید، واردات یا توزیع، اجباری بر داشتن مدرک تحصیلی نبوده و داشتن اطلاعات و شناخت بر بازار و تجهیزات و ملزومات پزشکی، کافی است.
کارشناسی ارشد
دانشگاه های مختلف سراسر کشور به صورت باآزمون و بدون آزمون برای دوره کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی در هفت گرایش (بیوالکتریک، بیومکانیک، بیومتریال، بافت، ورزش، توانبخشی، فناوری اطلاعات) دانشجو می پذیرند. تعداد کل واحد های درسی آن 32 واحد (24 واحد نظری ، 2 واحد سمینار و 6 واحد پایان نامه) می باشد.
در این دوره، از دانشجوی مهندسی پزشکی انتظار می رود با فراگیری دروس تخصصی و تسلط بر نرم افزار های تخصصی بتواند ارگان ها و عملکرد آنها را مدلسازی و تحلیل کند، با تسلط بر زبان انگلیسی و مطالعه مقالات علمی روز، پژوهش های علمی و کاربردی جهت حل مسائل پزشکی در زمینه گرایش خود انجام و بصورت مکتوب (پایان نامه)گزارش دهد و همچنین با شناخت محیط بیمارستان و تجهیزات پزشکی و داشتن دانش و مهارت فنی ، توانایی لازم جهت طراحی و تولید تجهیزات پزشکی را داشته باشد.
دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی (مهندس پزشک) در صورتی که پسر بوده و مشمول خدمت سربازی باشد، می تواند دوران خدمت سربازی را بجای محیط نظامی، بصورت تخصصی و در مراکز درمانی (بیمارستان های دولتی) یا شرکت های دانش بنیان به صورت امریه سربازی سپری کند. مهندس پزشک می تواند در بازار کار، پژوهشگر، مسئول فنی تجهیزات پزشکی، کارشناس تجهیزات پزشکی بیمارستان، کارشناس اداره تجهیزات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی، تولیدکننده، واردکننده و یا توزیع کننده تجهیزات پزشکی باشد ، که برای امر تولید، واردات یا توزیع، اجباری بر داشتن مدرک تحصیلی نبوده و داشتن اطلاعات و شناخت بر بازار و تجهیزات و ملزومات پزشکی، کافی است.
دکتری
مقطع دکتری رشته مهندسی پزشکی به دو صورت تخصصی و پژوهشی ارائه می شود. دکتری تخصصی در پنج گرایش (بیوالکتریک، بیومکانیک، توانبخشی، ورزش، بیومتریال، بافت) توسط وزارت علوم ، و در سه گرایش (بیوالکتریک، رباتیک، مهندسی بافت) توسط وزارت بهداشت ارائه می شود، در حالی که دکتری پژوهشی فقط در دو گرایش (بیوالکتریک، مهندسی بافت) و توسط وزارت بهداشت ارائه می شود. تعداد کل واحد های درسی آن 46 واحد (24 واحد نظری ، 2 واحد سمینار و 20 واحد پایان نامه) می باشد.
دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی پزشکی (مهندس پزشک) در صورتی که پسر بوده و مشمول خدمت سربازی باشد، می تواند دوران خدمت سربازی را بجای محیط نظامی، بصورت تخصصی و در مراکز درمانی (بیمارستان های دولتی) یا شرکت های دانش بنیان به صورت امریه سربازی سپری کند. مهندس پزشک می تواند در بازار کار، پژوهشگر، مسئول فنی تجهیزات پزشکی، کارشناس تجهیزات پزشکی بیمارستان، کارشناس اداره تجهیزات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی، تولیدکننده، واردکننده و یا توزیع کننده تجهیزات پزشکی باشد ، که برای امر تولید، واردات یا توزیع، اجباری بر داشتن مدرک تحصیلی نبوده و داشتن اطلاعات و شناخت بر بازار و تجهیزات و ملزومات پزشکی، کافی است.
تشخیص، اولین اقدام هر پزشکی است که تجهیزات خاص خود را داراست. این تجهیزات بر اساس کمیت مورد مطالعه دسته بندی می شود، چون کمیت های مشترک، ویژگی های مشترکی نیز دارند که تجهیزات دریافت آنها دارای ساختار نسبتا مشابهی هستند. از این رو با شناخت کامل تجهیزات مربوط به یک نوع کمیت، می توان به ساختار کللی تجهیزات دریافت کمیت مشابه پی برد.
در صورتی که درمان با دارو پاسخگو نباشد، برای نجات جان بیمار و درمان کامل او، نیاز به اقدامات فیزیکی از قبیل احیاء قلبی ریوی، مراقبت های ویژه و … می باشد. از آنجایی که اولین اقدامات درمانی، پایدارسازی علائم حیاتی و سپس درمان بیماری می باشد، تجهیزات درمانی نیز در دو طبقه “کنترل علائم حیاتی” و “درمان بیماری” بررسی می شود.
به زودی …
به زودی …
مهندسی تجهیزات
یکی از مهمترین و جذاب ترین بخش های مهندسی پزشکی، شناخت تجهیزات پزشکی و آشنایی با کارایی و مکانیسم آنها است، از آنجایی که تعداد و تنوع تجهیزات بسیار بالاست، مطالعه تک تک تجهیزات در زمان کوتاه بسیار دشوار است.
در این قسمت با دسته بندی تمام تجهیزات پزشکی، به معرفی و شرح آنها می پردازیم تا بر اساس شناخت ویژگی و ماهیت یکسانشان، نسبت به تک تک تجهیزات تسلط پیدا کنید.
طبق تعریف تجهیزات پزشکی، به بیان ساده، هر کالایی در جهت کمک به بهداشت و درمان و حتی مراقبت و نگهداری بیمار ، تجهیزات پزشکی نامیده میشود که با تمام سادگی و پیچیدگی ها ، توسط یک مهندس پزشک طراحی و تولید شده و برای استفاده، تحویل کادر پزشکی یا بیمار می شود.
آموزش
اگر عاشق یاد گرفتن و یاد دادن هستید و به حضور در محیط های آموزشی آکادمیک و فنی علاقه دارید، این شغل مناسب شماست.
آموزش، مهمترین چیز در دنیای امروز است و تاریخ نشان میدهد که پیشرفت نسل انسان، حاصل یادگیری و دانش یا آموزش است. هر فردی از افراد جامعه، لیاقت آموزش را دارد و کشوری که درصد بالایی از افراد تحصیلکرده را دارد، شانس بیشتری را نیز برای موفقیت داراست. اهمیت “تجهیزات پزشکی در تشخیص و درمان” از یک طرف و اهمیت” آموزش” از طرف دیگر موجب شده تا چند سال اخیر، دانشگاه ها و افراد و گروه های مختلف به سمت ارائه آموزشهای آکادمیک و فنی روی آورند، که مورد استقبال علاقه مندان به تجهیزات پزشکی و فنی و مهندسی قرار گرفته است.
شما می توانید به عنوان مدرس حق التدریسی یا هیئت علمی تمام وقت، در دانشگاه های مختلف استخدام شوید، یا به عنوان مدرس آموزشهای علمی یا فنی یا نرم افزارهای تخصصی، در قالب گروه های آموزشی یا به تنهایی فعالیت کنید.
پژوهش
اگر به انجام کارهای تحقیقاتی، مطالعات گسترده و حضور در محیط های آزمایشگاهی و یا کتابخانه ای علاقه دارید، این شغل مناسب شماست.
در ایران همچون بسیاری از کشورهای جهان، تحقیق و پژوهش کمتر به عنوان یک شغل مجزا شناخته می شود. در صورتی که در کشورهای صنعتی و توسعه یافته نه تنها پژوهشگران به صورت مستقل، شاغل محسوب می شوند بلکه این شغل از اهمیت و ارزش بالایی در جامعه نیز برخوردار است و پژوهشگران از درآمد مناسبی نسبت به میانگین مشاغل برخوردارند.
در ایران بسیاری از فعالیت های تحقیقاتی و پژوهشی در دانشگاه ها و با حضور اساتید دانشگاه و دانشجویان انجام می گردد و عمدتا در راستای انجام کار پایان نامه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری می باشد. البته تعداد کمی از تحقیقات انجام شده در دانشگاه به سفارش شرکت ها و سازمان ها می باشد و نتایج حاصل از آنها در قالب گزارش های مختلف به این کارفرماها ارائه می شود.
با این حال شما به عنوان یک پژوهشگر می توانید در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی استخدام شوید و یا اینکه به صورت پاره وقت با آنها همکاری نمایید.
تولید تجهیزات و ملزومات پزشکی
اگر با خلق یک محصول به وجد می آیید، اگر عاشق نوآوری در محصولات هستید، این شغل مناسب شماست.
در کارخانه یا کارگاه تولید تجهیزات و ملزومات پزشکی، مهندس پزشک میتواند خود مدیر مجموعه باشد و یا در قسمتهای مدیر تولید، تحقیق و توسعه (R&D) و … مشغول به کار شود.
تجارت تجهیزات و ملزومات پزشکی
اگه از تجارت (خرید و فروش) لذت میبرید و به تجهیزات و ملزومات پزشکی علاقه دارید ، این شغل مناسب شماست.
بخش فروش شرکت های تولیدی (کارخانه یا کارگاه ها) ، شرکت صادرات یا واردات ، شرکت پخش ، نمایندگی تولید کننده های داخلی و خارجی ، مغازه های عرضه کالای پزشکی ، همه و همه تجارت تجهیزات و ملزومات پزشکی محسوب می شود و یک مهندس پزشک می تواند در قسمتهای مختلف این مجموعه ها به عنوان مالک، مدیر، کارمند اداری ، نماینده علمی و یا حتی کارشناس فروش، مشغول به کار شود.
خدمات فنی و مهندسی
اگر ذهن مهندسی بالایی دارید و مهندسی معکوس از تفریحات شماست و اگر عاشق کار فنی با دستگاه های مختلف و پیچیده هستید، این شغل مناسب شماست.
خدمات فنی و مهندسی شامل “نگهداری و مراقبت دوره ای” ، “تعمیر و سرویس” ، “کالیبراسیون” ، “کنترل کیفی” می باشد. معمولا بجز کنترل کیفی، بقیه موارد تحت عنوان “خدمات پس از فروش” ارائه می شود و معمولا خود تولید کننده یا وارد کننده یا نماینده قانونی آنها ارائه کننده این خدمات می باشند. در مقابل، کنترل کیفی تجهیزات مختلف پزشکی بصورت شرکتی مجزا و زیر نظر مراجع زیربط ارائه خدمات می کند.
مهندس پزشک میتواند به عنوان “مدیر” یا “فرد اجرائی” در یکی از این مجموعه ها فعالیت کند، که برای ارائه خدمات پس از فروش می بایست توان فنی بالا، و برای ارائه خدمات کنترل کیفی می بایست توان علمی و فنی بالا داشته باشد.
کارشناس و مسئول تجهیزات و ملزومات پزشکی
اگر در کارتان جدی و منظم و دقیق هستید و حضور روزانه در محیط بیمارستان با روحیاتتان سازگار است، این شغل مناسب شماست.
در هر بیمارستان واحدی بنام تجهیزات پزشکی وجود دارد که وظایف آن، آموزش کاربری تجهیزات، تامین ایمنی بیماران و پرسنل در برابر تجهیزات، مدیریت چرخه نصب و تعمیر، نظارت بر انبار طبی و انبار اسقاط ، مدیریت نگهداری و عملکرد دستگاه، کارشناسی مشاور خرید تجهیزات و وسایل پزشکی، کارشناسی اقتصادی تجهیزات پزشکی، نظارت بر اجرای استانداردهای فضاهای درمانی در خصوص تجهیزات پزشکی، مستند سازی و نگهداری اطلاعات و درنهایت ارتباط با اداره تجهیزات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی متبوع می باشد. همچنین افرادی نیز در اداره تجهیزات پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی مشغول به کار می شوند که پرسنل ستادی اداره تجهیزات پزشکی نامیده شده و وظایف آنها به شرح زیر است:
فرایند خرید تجهیزات پزشکی توسط اداره تجهیزات پزشکی ، انجام امور مربوط به مناقصه ، برگزاری دوره های آموزشی برای مسئولین تجهیزات پزشکی و کاربران تجهیزات ، فرایند صدور گواهی آموزشی ، فرایند کنترل کیفی خریدهای اداره تجهیزات پزشکی
مسئول فنی تجهیزات و ملزومات پزشکی
اگر در کارتان جدی و منظم و دقیق هستید و از انجام کارهای اداری خسته نمی شوید، این شغل مناسب شماست.
به منظور نظارت علمی و فنی بر فرآیندهای تأمین، توزیع و خدمات پس از فروش تجهیزات پزشکی، حضور مسئولین فنی در واحدهای تولیدکننده، واردکننده و توزیع کننده تجهیزات پزشکی امری ضروری میباشد.
مهندسین پزشک می توانند پس از طی مراحل آموزشی و قانونی ، به عنوان مسئول فنی یکی از مراکز درمانی ، تولیدی ، وارداتی ، یا شرکت های توزیعی شوند.
مطالب جدید
کاربری تجهیزات پزشکی
استقرار تجهیزات پزشکی با کیفیت، توام با تربیت کاربران کارآزموده، موفقیت مجموعه های تشخیصی و درمانی در ارائه هرچه بهتر مراقبت بهداشتی و خدمات تشخیصی و درمانی سریع و صحیح به بیماران را تضمین می کند.
تجهیزات پزشکی به عنوان یکی از پایه های اصلی بخش درمان نقش مهمی در تشخیص و درمان بیماری ها دارد. باتوجه به ارتباط تنگاتنگ تجهیزات پزشکی با بهبود بیماران، عملکرد صحیح تجهیزات از موضوعات اصلی مطرح در یک واحد تشخیصی و درمانی است، که باید بر اساس برنامه ای موثر، روند نگهداری و بهره برداری حداکثری از آن تجهیزات میسر گردد.